Trong bối cảnh công tác phòng cháy, chữa cháy đang chuyển dần sang mô hình số hóa, Trung tâm Thông tin Chỉ huy (TTCH) PCCC & CNCH trở thành bộ phận giữ vai trò trọng yếu. Đây là nơi tiếp nhận và xử lý tín hiệu báo cháy từ các cơ sở, doanh nghiệp, khu dân cư và hộ kinh doanh. Mỗi tín hiệu gửi về trung tâm đều được xử lý trong thời gian rất ngắn, giúp rút ngắn “thời gian vàng”, hỗ trợ lực lượng chức năng ứng phó kịp thời và hạn chế tối đa thiệt hại.
Trước đây, nhiều vụ cháy xảy ra trong tình huống cơ sở phát hiện chậm hoặc không biết cách báo tin kịp thời. Việc phụ thuộc hoàn toàn vào con người trực tiếp gọi đến tổng đài 114 khiến công tác tiếp nhận ban đầu có khi bị chậm vài phút. Với những đám cháy chỉ cần 2–3 phút để bùng phát mạnh, sự chậm trễ này dẫn tới thiệt hại nặng nề. Khi thiết bị truyền tin báo cháy được triển khai kết nối với TTCH, toàn bộ quy trình này đã thay đổi theo hướng hiện đại hơn, chính xác hơn và hiệu quả hơn.
Tại mỗi địa phương, TTCH hoạt động liên tục 24/7 và được trang bị hệ thống phần mềm giám sát, bản đồ số, cơ sở dữ liệu được cập nhật theo thời gian thực. Khi thiết bị truyền tin tại cơ sở kích hoạt vì phát hiện khói, nhiệt bất thường hoặc khi nút khẩn cấp được nhấn, tín hiệu sẽ được gửi lên trung tâm gần như ngay lập tức. Trong vòng vài giây, TTCH nhận được bản tin đầy đủ gồm địa chỉ, loại tín hiệu, thời điểm kích hoạt và vị trí cụ thể trong cơ sở. So với trước đây phải chờ người dân phát hiện rồi gọi điện, việc truyền tin tự động rút ngắn một bước quan trọng trong chuỗi phản ứng khi xảy ra cháy.
Ngay sau khi tín hiệu hiển thị trên hệ thống, cán bộ trực ban sẽ tiến hành xác minh nhanh bằng cách liên hệ với đại diện cơ sở hoặc sử dụng các công cụ xác nhận tự động nếu cơ sở có đăng ký ứng dụng hỗ trợ. Việc xác minh giúp phân loại mức độ khẩn cấp, tránh điều động lực lượng không cần thiết hoặc bỏ sót các vụ cháy thật. Nếu thông tin cho thấy nguy cơ cao, trung tâm sẽ lập tức tiến hành bước tiếp theo: xác định đặc điểm cơ sở, mức độ nguy hiểm, đường tiếp cận, nguồn nước gần nhất và các đơn vị có thể huy động.
Dựa trên những dữ liệu này, TTCH đưa ra quyết định điều động lực lượng phù hợp. Lệnh điều động sẽ được gửi đến các đội chữa cháy gần nhất. Quá trình này được thiết lập theo quy trình thống nhất trên toàn quốc, đảm bảo mọi tín hiệu đều được xử lý theo cùng một chuẩn. TTCH cũng theo dõi toàn bộ quá trình triển khai qua bản đồ số, cập nhật liên tục từ hiện trường để hỗ trợ chỉ đạo khi cần thiết. Nhờ đó, công tác chữa cháy được điều phối nhịp nhàng hơn, giảm tình trạng chồng chéo hoặc thiếu thông tin giữa các đơn vị.
Bên cạnh vai trò xử lý tín hiệu cháy, TTCH còn chịu trách nhiệm giám sát trạng thái thiết bị truyền tin của các cơ sở. Trường hợp thiết bị mất kết nối, báo lỗi hoặc không hoạt động đúng quy định, trung tâm sẽ phát hiện ngay và yêu cầu cơ sở khắc phục. Điều này giúp đảm bảo mọi cơ sở luôn duy trì khả năng truyền tin tự động, không để xảy ra lỗ hổng trong công tác báo cháy.
Hệ thống TTCH cũng là nơi lưu trữ toàn bộ dữ liệu sự cố để phục vụ điều tra, thống kê và đánh giá nguy cơ. Những thông tin này giúp cơ quan chức năng xây dựng bản đồ nguy cơ cháy, xác định các khu vực có mức rủi ro cao để triển khai biện pháp phòng ngừa phù hợp. Trong dài hạn, dữ liệu từ TTCH trở thành nguồn quan trọng để nâng cao năng lực quản lý an toàn cháy nổ trên toàn quốc.
Kết luận:
Trung tâm Thông tin Chỉ huy PCCC & CNCH là mắt xích quan trọng trong mô hình phòng cháy chữa cháy hiện đại. Việc tiếp nhận và xử lý tín hiệu cháy nhanh chóng, chính xác giúp rút ngắn đáng kể thời gian từ lúc sự cố bắt đầu đến khi lực lượng cứu hỏa có mặt. Đồng thời, TTCH còn đóng vai trò giám sát, cảnh báo, phân tích và điều phối lực lượng trên phạm vi rộng, góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa, giảm thiểu thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp. Khi hệ thống truyền tin báo cháy được triển khai đồng bộ trên toàn quốc, vai trò của TTCH sẽ càng trở nên rõ rệt, giúp xây dựng một môi trường an toàn hơn, chủ động hơn và hiệu quả hơn trong công tác PCCC & CNCH.
